Już tylko na podpis Prezydenta oczekuje nowelizacja ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej Specustawy).
Wygaszenie wsparcia za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy w lokalach prywatnych
Jedną z kluczowych zmian dla uchodźców z Ukrainy jest likwidacja art. 13 Specustawy, na podstawie którego możliwa jest wypłata świadczenia pieniężnego w wysokości 40 zł za dobę dla osób, które zapewniły uchodźcom zakwaterowanie i wyżywienie w swoich domach. Powyższe świadczenie może zostać przyznane za okres do dnia 30 czerwca 2024 r.
Wniosek o świadczenie składa się w terminie miesiąca od ostatniego dnia okresu objętego wnioskiem, nie później niż do dnia 31 lipca 2024 r.
Nie będzie możliwości uzyskania świadczenia z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy na dotychczasowych zasadach za okres po 30 czerwca 2024 r.
Zakwaterowanie po 30 czerwca 2024 r. – wyłącznie zbiorowe na podstawie zawartej umowy
Po 30 czerwca 2024 r. ustawa przewiduje możliwość zapewnienia przez Wojewodę zakwaterowania zbiorowego, za które uznaje się zakwaterowanie w obiekcie, w którym przebywa co najmniej 10 osób lub w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego.
Ponadto, istnieje możliwość podpisania przez jednostki samorządu terytorialnego umów z osobami, które w obecnej chwili kwaterują uchodźców na podstawie art. 13 ustawy pomocowej. Sytuacja ta dotyczy wyłącznie miejsc, w których zakwaterowane będzie więcej niż 10 osób i zależy od indywidualnej oceny organu. Przy podejmowaniu decyzji o podpisywaniu umowy bierze się pod uwagę realną sytuację osób zamieszkujących dane miejsce i ocenia możliwość ich usamodzielnienia się. Konieczność podpisania umowy powinna być podyktowana szczególnymi potrzebami uchodźców, jak np. niepełnosprawność czy przewlekła choroba. Co istotne – stawka za osobę na dzień nie może przekraczać 40 zł, tak jak było w przypadku zakwaterowania na podstawie art. 13 Specustawy.
Warunek dotyczący minimalnej liczby osób w obiektach nie musi zostać zachowany jedynie w przypadku zapewnienia zakwaterowania i całodziennego wyżywienia:
- w obiektach będących własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych, i całodziennego wyżywienia zbiorowego lub
- na podstawie umowy z organizacją pożytku publicznego, która istnieje minimum 24 miesiące i zapewnia zakwaterowanie wyłącznie osobom, które
1) posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100 i 173);
2) sprawują opiekę nad osobami, o których mowa w powyżej;
3) ukończyły:
a) w przypadku kobiet – 60 rok życia,
b) w przypadku mężczyzn – 65 rok życia;
Poza wskazanymi powyżej sytuacjami nie przewidziano odstępstw od tej reguły, co oznacza, że w przypadku, gdy z ośrodka, w którym przebywa 10 osób w czasie okresu rozliczeniowego wyjedzie jedna osoba, nie będzie podstaw do wypłaty świadczenia za pozostałe 9 osób przebywające w tym czasie w ośrodku.
Zmiany w zasadach partycypacji uchodźców w kosztach zakwaterowania
Po 30 czerwca 2024 r. zmianie ulegną również zasady partycypacji osób zakwaterowanych w kosztach wsparcia w obiektach zakwaterowania zbiorowego.
Po upływie 120 dni od dnia pierwszego wjazdu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wojewoda oraz określone w ustawie podmioty mogą zapewnić pomoc, w zakresie zakwaterowana zbiorowego i wyżywienia, w przypadku posiadania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL oraz pokrycia przez niego lub jego opiekuna, z góry, 50% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.
Po upływie 180 dni od dnia pierwszego wjazdu obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wojewoda oraz określone w ustawie podmioty mogą zapewnić pomoc, w zakresie zakwaterowana zbiorowego i wyżywienia, w przypadku posiadania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL oraz pokrycia przez niego lub jego opiekuna, z góry, 75% kosztów tej pomocy, nie więcej niż 60 zł za osobę dziennie, a w przypadku małoletnich, na których pobierane jest świadczenie wychowawcze, części kosztów tej pomocy w wysokości 15 zł za osobę dziennie.
Powyższe zasady nie dotyczą obywateli Ukrainy, którzy:
1) posiadają orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie równoważne, o którym mowa w art. 5 pkt 1–2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 44);
2) ukończyli:
a) w przypadku kobiet – 60. rok życia,
b) w przypadku mężczyzn – 65. rok życia;
3) są kobietami w ciąży lub osobami wychowującymi dziecko do 12 miesiąca życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;
4) samotnie sprawują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opiekę nad trojgiem i więcej dzieci, o ile przynajmniej jedno z dzieci nie ukończyło 14. roku życia, na podstawie przedstawionych dokumentów;
5) są małoletnim w pieczy zastępczej lub są małoletnimi, na których nie jest pobierane świadczenie wychowawcze;
6) otrzymali zgodę właściwego miejscowo wojewody na zwolnienie z partycypacji w kosztach pomocy ze względu na swoją trudną sytuację życiową
Wojewoda oceniając, na podstawie złożonego wniosku, możliwość zwolnienia z partycypacji w kosztach pomocy osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, kieruje się względami humanitarnymi.
Prośba o niezwłoczny kontakt osób zainteresowanych zakwaterowaniem w obiekcie zakwaterowania zbiorowego
Z uwagi na powyższe zmiany, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Tczewie prosi osoby zdecydowane na zakwaterowanie w obiekcie zakwaterowania zbiorowego o zgłoszenie takiej potrzeby w terminie do 18 czerwca br. Po tym dniu, lista zostanie przekazana Wydziałowi Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego.
Obecnie w województwie pomorskim jest ok. 1000 wolnych miejsc w uruchomionych obiektach i ewentualne rodziny uchodźców będą do nich przydzielane w zależności od bieżących możliwości kwaterunkowych. Wcześniejsze przydzielenie do obiektów zbiorowego zakwaterowania pozwoli uniknąć chaosu w punkcie recepcyjnym w Gdańsku, do którego uchodźcy trafią jeżeli się nie usamodzielnią i będą wymagali dalszego korzystania ze zorganizowanego zakwaterowania.
Gdy wyczerpie się dostępna baza wolnych miejsc, zostanie uruchomiona rezerwa w postaci miejsc zbiorowego zakwaterowania organizowanych w halach sportowych.